Kei Cal le Lal Ruang

February 5, 2022 12 min read

Nikhat cu tivapi pakhatah sur vorhin pacang pahnih an tawng aw. Ti taw lam i sin Lal Ruang in a hun vawrh so i ti lu lam i sin Kei Cal in a run vawrh suk. Kei Cal i nga awh mi hmuahhmuahin an lu a bul thluh. Kei Cal cu mikei asi i Lal Ruang cu milai a si. An tawnawk cun “Kan rual aw ding” an ti i rualah an kai aw ta. Cutin sur an vawrh an ban hnuah rawl an ei ta i tlun an tum.

Lamzin cun an rualvah cun an thiamnak hmuhawk an tum i, “Sam kan cai pei” an ti. Lal Ruang cun “Ka rual Kei Cal, nang hmaisa aw” a ti. Kei Cal cun sam a hun cai i thingte note le hrampi pawl cu a dunghnu cun an sawn duahdo i a keu tan phah vivo. Tawkfangin Lal Ruang cun “Ka rual, tawk hrih seh law,” a ti i Kei Cal cu a bang. Lal Ruang cun a hun thawh ve i a namsau in a hun vai i thing le hrampi cu an tlu zutzo ve. A tlu hmaisa in an ro thluh. Kei Cal cun ka rual tawk hrih seh a ti i Lal Ruang cu a cawl.

Cutin an tlung so vivo i Lal Ruang cun “Ka rual Kei Cal, nang feh hmaisa aw” a ti. Kei Cal cu hmai-ah a rak feh i lungpi phenah a rak bawh. Lal Ruang a hung so i, “Khi lungpi khi a laifangin phel koin hun kap ning law” a ti. Cutikah Kei Cal cun “Na rual Kei Cal ka um” a ti i a kap suak lo. Cui sin hmaiah a rak feh lala i di phangkhat phen te-ah a rak relh lala. Asinan Lal Ruang in a thei thotho i “Khi diphang te khi a laifangin hun kap tan ning law” a ti. Cutikah Kei Cal cun “Kap aw hlah, na rual ka um” a ti lala. Kei Cal cun deh tumin a bawh țheu nan Lal Ruang in a thei i a deh thei lo. A zan cu Lal Ruang i inn ah an tlung. Lal Ruang cun a rualpa cu țhazetin a zoh i a mikhual. Kan khua ah rung tlawng awla, ka țhi rah tla ka lo lawh ding. Na rung tlawn asi le kan khawlu tlang na thlenin “Maw Kei Cal na rual Lal Ruang ka rung tlawng e tin rung au awla” tin a cah ta. Cutin lungawiten Kei Cal cu a tlung.

Nikhat cu Lal Ruang in a rualpai hnen-ah a tlawng ve. Kei Cal i thucah kha a ti i an khawlu tlang a thlenin ku ta loin a vung bih thup hai. Kei Cal i khawpi pawl cu inn an rak sak i an mei sau ngiaungiau in diphun parah an kai i di an cih zawk rero kha a vung hmu. Cui sin an hmuh loin a kir sal i hnar khanin “Maw Kei Cal, na rual Lal Ruang a rung tlawng e” a ti a vung au. Kei Cal cun an khawpi pawl cu “Ka rual Lal Ruang a rung tlawng a si, nan mei rak thup u law” a ti i an mei cu an thup i milai ah an cang thluh.

Lal Ruang cu Kei Cal inn a thlen cun “Ka rual, na nu le na pa i hmuh aw” a ti. Kei Cal cun “Kei i nu le pa hmuh tlak le zoh tlak an si lo. An se tuk lawmmam” a ti a el. Asinan Lal Ruang in “Nu le pa hmuh tlak lo ti a um lo, i hmuh aw” a ti thotho. Cutikah Kei Cal cun “Ka nu darkhuang khuh, kapa maihum khuh khi vung zoh aw” a ti. Lal Ruang cun vung zoh na khaw Kei Cal nu le pa cu an ha ther fiamfi ten hmelse ngaingai in a vung hmu. Asinan Lal Ruang cun ka rual cu hitluk nu le pa țha nei i zoh tlak lo na ti men hai a ti i an hather tla cu faiten a vung cawih sak thluh. An nupa cun a vung lawm zawk rero. Kei Cal nu le pa cu an lungawi tuk i “Kei Cal, na rual pa na thih ter asi le nangmahin na tuar ding. Țhaten kil aw” an ti. (Ziangahtile an khaw pawlin lamzinah an deh pang ding ti an phang.)

Cuihnu ah Kei Cal cun Lal Ruang cu “Ka rual na țhi rah cu zanlamah lo ta awla, zinglam cu zingpitah na tlun a țul ding” a ti i zanlamah a lawh ter. Lal Ruang khal cun phurhnak bawm tumpi khal a keng cuang lo. Ka kuakbawm khat lawngin ka lo men ding a ti. Kei Cal khal cun țhi phur dingih rung pawk i kuakbawm lawng run keng cu bawmpi run ken i tampi i phurh na duh lo maw? a ti. Lal Ruang khal cun “Ka kuakbawm khat ka phurh cun a tawk mai ding” a ti san. Țhi rah cu Lal Ruang cun a mahte a vung lo i a situng i a țhațha le a pawrpawr a khiak i a lo zawk rero.

Kei Cal cun pamhmai a ti nasa. Asinan mai rual i thil lawh mi cu a sawm mi le asi fawn. A dawn ngam lo. An situng țhațha a khiah zawngah Kei Cal cun a ho a hun suah i “Hngir” a hun ti țheu. Asinan a nu le pain “Kei Cal um men aw” an ti i an rak dawn țheu. Cutin Lal Ruang cun a kuakbawm khat a lawh cun a situng țha deuh le hahioza pawl cu a cem deuhthaw thlang.

A thaizing cu vang-ar a khuanin “Ka rual, tho thlang awla, zingpit ten na rak feh a țul ding. Cule lamzinah na ek na rak thawh asi le thilnu hi phulh vivo ta aw” a ti i rawl a khawh in zingpit teah an tlun ter. Khua a van ngah cun Kei Cal i khawpi pawl cun Lal Ruang deh tumin an ra suak. “Kei Cal, na rual ra suak seh” tin an kawtkhenin an vung au. Kei Cal cun “Rawl a ei lai” a ti san. Tawkfang ahcun na rual ra suak seh an ti lala. Kei Cal cun “a tim a tuah lai” a ti san. Khua a tlai vivo. Tawkfang ahcun “Kei Cal na rual ra suak seh” an run ti thotho. Kei Cal khal cun a bum hai i “ Kha law, ka rual a ra suak e” a ti i an cuam sia hi sep suak khaw an rak zawn i an rak bawhțhet thluh. Khua a tlai cuahco i “Na rual ra suak seh” an ti thotho. “A lupawng a pawng lai” a ti thotho. Netabik ahcun Kei Cal khal cu a man ve thlang i “Ka rual a ra suak e” a ti i amahin hmai a hruai i Lal Ruang cu an hei dawi ciamco. A ek an hi hmu i a rak țhing thluh zo, a mawr thluh thlang a bang. Kei Cal cun tlunpi a tum hai nan a khawpi pawl an lung a kim thei lo i an hai dawi thotho. Tawkfang an dawi hnu ahcun an hi man zik thlang. Curuangah Lal Ruang cu saphu kua-ah a rak lut. Asinan a ke zimte kha a lang. Kei Cal cun ka rualpi pawlin an hmu pang ding ti a phan ruangah thinghnah sawl a lak i a nen hnu-ah a toh nen. Cui hmun ahcun an cawl. Kei Cal cun a ek le a țhing thluh zo. Kan man nawn lo ding a ti hai. Asinan an tlun hlanah thu pakhat a pawl i “Tufang ahhin ziang ha nan țih bik ding?” tin a sut. An țih ding thil cu a phunphun an rel i Kei Cal cun “Kei cu tufangah hin khua rung ri dumdo sehla, țek tla rung tla cupcoin rialruah bawkbawn tiatia in rung sur ciamco sehla, lei hnuai lamin phitte hung awn ngongo sehla ka țih bik ding” a ti. A rualpi pawl khal cun kan țih ve ding an ti. Cuveten an ti vek cun khua a ri, nimthla a kau i rialruah thawn a sur ciammam i leihnuai lam cun phitte a hung awn ngongo ngaingai kha an thei. Cu cun an țih tuk i an khawzin zawhin an zuang tlung thluh. Asinan patarpa te pakhat cun, “A ek ka pal ngah i a hlum thurtho, Lal Ruang i sa ka ei lo ahcun ka tlung lo ding” a ti a tlung duh lo. Midang an tlun thluh cun Lal Ruang cu a hung suak i mikei patar pa cu a kianghrolin a thawi ciamman i a vansangin a tlung kir sal men. Khua a vung thlen cun a rualpi pawl hnenah cun “Nannih hmuah nan tlung thluh mai i kei hmuah nan tlun hnu ah Lal Ruang i sa ka run ei ciammam” a va ti san. Asinan an khawpi pawl cun an hnih a suak i “Nangmah sawn lehlam na ha beuh thluh koin a lo tuah asi lo maw” an rak ti san men.

Lal Ruang cu inn a va thleng. Ațhi rah phurh mi cu kho-hraw pi-ah a hun sung i a khat thluh. An sungte pawl le innhnen rualpi tla an ko khawm i țhi cu sunvu in an thul zawk rero. Hman cawk lo tiangin țhi an nei ta. Lai Ruang in țhi tampi a phur ti an theih tikah a naupa khal “Keikhal ka rual hnenah țhi rah ka phur ve ding” a ti i a pawk. Lal Ruang cun na thi ding feh aw hlah tin a dawn rero nan a duh lo i a pawk thotho.

An khawlu tlang a vung thlenin, “Ku kha, Kei Cal nan rual ka rung tlawng e” tin a vung ku. Asinan Kei Cal cun “Cu mi cu kei i rualpa i aw asi lo. Curuangah nan mei thup duh hlah uh” a ti i an umkelin an um men. Lal Ruang i naupa cu a vung thleng i an in saknak a vung thlen cun an mei sau ngiahngiah i an thlai aw kha a vung hmu i “An mei sau ngiahngiah in” a ti i a vuak sak i a sep aw rero. A zan cu Kei Cal nu le pa kha hmuh a duh ve i “Ka rual, Kei Cal na nu le na pa i hmuh aw” a ti ve. Kei Cal khal cun “Kei i nu le pa hmuh tlak le zoh tlak an si lo” a ti. Asinan “Nu le pa hmuh tlak le zoh tlak lo ti a um lo, i hmuh aw” a ti thotho. Kei Cal cun “Ka nu darkhuang khuh ka pa maihum khuh” a ti. Vung awngin zoh na khaw an hmai bal thawn, an hmelsia thawn, an hather thawn cun a vung hmu. Curuangah Lal Ruang i naupa cun “Cu lawmmam i nu le pai siat cu e, an hmai bal le an hmelsiat pi thawn, An hather fepfep pi thawn, Ningzakza an si hi” a ti i an siatnak cu a nautat zawk rero hai. Kei Cal nu le pa cun “Kei Cal, na rual na luat ter ahcun nangmah in na tuar ding” an ti.

Cutin țhirah cu i lo ter au ti’n a dil hai. Kei Cal cun a bawm khati’n a kangsia le a caksia pawl a lawh sak. A thaizing cu vang ar a khuanin “Ka rual tho awla tlung thlang aw, lamzinah na ek na rak thawh asi le thilnu hi phulh phah vivo awla” a ti i khua a van veten an tlun ter. Khua a hung van cun Kei Cal i khawpi pawl cu an ra suak i “Kei Cal na rual ra suak seh” an ti lala. Kei Cal cun “thaithawh a ei lai” a rak ti. Tawkfangah “Na rual ra suak seh” an ti thotho. “A tim a tuah lai” a ti san. Tawkfang a rei in “Kei Cal na rual ra suak seh” an vun ti lala. “A lupawng a pawng lai” a ti lala. Netabik ahcun amah a suak i Lal Ruang i naupa cu an hi dawi ciamco.

Lal Ruang i naupa cun zingpit khua a van deuh hlanah an tlun ter ruangah an khawsuah hnar lungdawl a thlenin “Hitluk zanlai i mi tlung ter hai” a ti i khua a van ngah hnu i feh tumin a rak cawl. Kei Cal le a rualpi pawl an va thlenin “Khuilam i uico rual ha an si” a ti i a kianghrawlin a rak thawi ciammam i zohmanhin an zon in an keu ngam lawklo. Kei Cal in a zawn i a zaksenin a piat i a thi. An zaten a sa cu an ei i an tlun san kir.

Lal Ruang cu a naupa tlun ti a neih nawn lo ruangah an thah a si ti kha a zum i hawl dingin a pawk. Kei Cal tei khua cu a va thleng sal. Lal Ruang cun, “Ka rual, ka nau teh?” tin a va sut. Kei Cal in “A hung tlun zo si, ka thei lo” a rak ti. Asinan phehawk a țha lo. Ka nau umnak i sim aw a ti thotho. Kei Cal cun a sim ngam lo. A rual a thin a heng thlang ti a theih ruangah phehawk țha nawn loin a sim. Lal Ruang cun “ Na khawpi pawl ko khawm awla anmah an ei mi cio luak sal hai seh. A ruang ka din sal ding” a ti i an khawsenin an suak khawm. An ei mi cio cu an luak ter. Lal Ruang cun a hun zoh i a zak vun a kim lo. An hawl rero nan an ngah thei lo. Kei Cal i rak ei mi a si. A rual hmaiah le a luak ngam nawn lo. Lal Ruang cun “Ka rual luak mai aw” a ti rero nan a luak duh cuang lo. Lal Ruang khal cun a mangbangin a um sun a taksa dang kha a cam i minungah a can ter sal i a zakkua a kim lo nakah sinthir phaw a ben sak. A naupa cu a nung sal.

Lal Ruang cun a naupa cu kan tlung thlang ding tin a sawm. A naupa cun “Mahte mi khualtlawng men ziangah ha i rung hawl?” a rak ti. Lal Ruang cun “Na ning hman zak loin na zakkua vun zoh hnik” a ti i vun zoh na khaw sinthir phaw benmi cu a hmu i “hi lamlam i sinthir phaw na ben cu” a ti i a hlawn. A sinthir phaw a lak veten a thi sal. A taksa a kim lo ruangah a nung suak thei nawn lo i Lal Ruang cu a mang bangin a naupa i hngawngin a tan i a phur. A rual Kei Cal i hnenah cun a that aw theithei kan that aw thlang ding. Kan ruak hnahah Hrang Sai pai secang tilphir kan ruakhnah aw ding a ti.

Lal Ruang cu ninghang lungsia in a tlung. Khua a thlenin a naupa cu a phum. A thlanka-ah sentlung meipa minung bangin a tuah i a țah ter zok rero. A kiangin Lal Ruang cun a bawh thup. Kei Cal khal a rualpa kha deh dingin a ra hawl thlang. Thlanka-ah mițap rero kha a theih tikah ka rual si hmang pei e a ti i a pel a pel i a zawn ciamco. Cutiih a zawn zawngah Lal Ruang cun a rak kah i a rual Kei Cal cu cui hmunah a thi ta.

Kei Cal i ruakhnah dingah an thukam cia bangin Hrang Sai pai secang lei dingin a pawk. Hrang Sai pai inn a vung thlen cun a tapsakah a vung to. Hrang Sai pa cu dawi thiam rak si ve khaw:-

“Thu hmekhmo tlang na hun hrawng, na hun hrawng i ka tapsakah na hung thu hmekhmo maw”
a rak ti.

Lal Ruang khal cu dawi thiam a si ve i:-
“Fim riangmang tlang ka hun hrawng ka hun hrawng i na tapsakah ka hung fim riangmang maw”
tin a let sal ve.

A zan cu zanriah an ei i Hrang Sai pa cun buhhlang pakhat kha a cam hnuah Lal Ruang i hmaiah cun a thupten a seh. Asinan Lal Ruang in a thei i a ei duh lo. A rapcung tlunah thiahlei pahnih pherhro mi kha a cam a cam i a nun ter hnuah a lehawk ter i a dawi awk ter zawk rero. Hrang Sai pai faale pawl cu thiahlei nu pa te kha an zoh i an rawl ei hman an hngilh thlang. An hni an khek. An lungawi tukah an au rero i “Ka pa, zoh hnik aw law” an ti rero kha a pa khal cun cu lawmmam ziangvek thil saw nan lungawi cutin hun zoh duak na khaw a her sungah Lal Ruang cun a buhhlang kha Hrang Sai pai hmaiah cun a hi seh kir sal. Hrang Sai pa’n a thei lo i a ei ngah sual. A thaizing khua a vanin Hrang Sai pai secang cu Lal Ruang cun a khit i a fehpi. An hnar khan tiang a hi thlah. Lal Ruang tlang a liam zawngah Hrang Sai pa cun “Na kut le sehri kha erh aw ta seh law” a hi ti. Lal Ruang i kut le sehri cu a erh aw ta. Lal Ruang cun “Nang khal e na tonak lungpi le na taw erh aw ta seh law” a ti ta. Hrang Sai pa cu a tonak lungpi ah a taw a bet i a ding thei nawn lo. Cutin a carcirih ta. Hrang Sai pa hnakin a thiam deuh ruangah Lal Ruang cu a luat ta. A secang caih mi cu a that i a rual Kei Cal cu ruak a hnah.

Nikhat cu Suzangkak nui hnenah Lal Ruang a leng. A zan cu an it i Suzangkak nu i fanu hnenah Lal Ruang khal cun a naih niam thlang. A falanu cu a pawm i nau a pai. Nau a pai ruangah veikhat cu Lal Ruang kha hung tlawng dingin an cah. Lal Ruang khal cu lungawi zetin a hung tlawng. Asinan Suzangkak nu kha pawm a tum sal lala. A fanu nau a pai ter i tlunah amah tiang pawm a tum ruangah Suzangkak nu cu a thin a heng. An inlengah a tlan suak i “Innpi lungpi kharkhep cang” a ti i a cam. Lal Ruang khal cun “Cuvek nunau cu e” a ti i lunghlumin a den. A lung tlemin a pawp suak i innpi cu kharkhepah a cang i minung i awn le bauh thei nawn loin lungpi ah a cang. Lal Ruang cu innpi sungah cun an khuh ta.

Lal Ruang cu innpi sung ahcun rilrawng cuahco in a um. Asinan an raptlunah thiahlei pherh car mi kha a cam i a nun ter hnuah lungto-in a den pawpnak awngin thiahlei cu a thlah i rawl a lak ter. Niti’n in cutin thiahlei kha a innih vung dingin a thlah. “Kan innah vung awla ka dawium te kha vung la aw. Na fehnakah thinglang hrimhrim zawh aw hlah” tin a tiam i a feh ter. Thiahlei khal cu theitawpin a vung tlan i Lal Ruang i dawium te cu vung la dingin a feh. A feh lamah cun thinglang a zawh ngam lo nan a hungtlun soh lamah a rei tuk thlang zamrang kha a duh ruangah a nai deuh ding tin thinglang cu a hi zawh. Cutiih a thinglang zawh nak ah cehfek thangin a rak awh. Cutiih thang i a awh cun a dawium thiar mi kha a ka-ih sin a tla i tivapi-in a fen.

A dawium fenmi kha survawrh pawlin an rak sar i an vuak kek. A tii ih a pehmi hmuahhmuah dawi an thiam thluh. Cutin tutiang dawithiam nak khal a rung um vivo a si an ti.

Lal Ruang cu a dawium le a hnen a thleng thei nawn lo. A thiahlei rawl santu țheu le a thih zo ruangah Suzangkak nui in kharkhep lungpi sung ahcun suak thei nawn loin a thi.

Reference :: Salai Pa Sang
Thuanthu Roling Cabu